23 jul '21

Interview Marije Kaashoek, manager Pictoright Fonds

Sophie en Quinda stappen in de trein op Rotterdam CS richting Amsterdam CS, voor een interview met Marije Kaashoek, manager Pictoright Fonds. Van het Pictoright Steunfonds kwam de eerste toekenning van de subsidie-aanvragen voor de Kunstambassade en dat gaf de oprichters het vertrouwen om door te pakken met hun initiatief. Inmiddels is het 6 juli, zomers kunnen we het nog niet noemen en waaien wij al fietsend langs kanalen, hoge herenhuizen, langs Artis, om vervolgens aan tafel te schuiven bij Marije, manager Pictoright Fonds. Er hangt een ongedwongen sfeer met wederzijdse nieuwsgierigheid.
Wie en wat is Pictoright?
Pictoright is de auteursrechtenorganisatie voor visuele makers in Nederland: voor illustratoren, beeldend kunstenaars, grafisch ontwerpers, fotografen, architecten en andere beeldmakers (of hun erfgenamen). Deze beeldmakers kunnen zich kosteloos bij Pictoright aansluiten om aanspraak te maken op de collectieve vergoedingen waar zij recht op hebben. Daarnaast kunnen autonome makers Pictoright opdracht geven om hun rechten te beheren.
Pictoright is een stichting zonder winstoogmerk die door de overheid is aangewezen voor de inning en verdeling van collectieve rechten. Pictoright exploiteert ook individuele auteursrechten, verleent juridische bijstand, fungeert als vraagbaak en zet zich in voor een betere auteursrechtelijke positie van beeldmakers.

Wie is Marije Kaashoek?
Manager bij het Pictoright Fonds en zij komt uit Rotterdam. "Dat maakt het extra leuk om de Kunstambassade te zien ontstaan en groeien met bekende kunstenaars uit Rotterdam. Ik ben ooit begonnen bij Bonheur theaterbedrijf Rotterdam en heb eerst jaren in de toneelsector gewerkt. Daarna ging ik werken bij Willem de Kooning Academie, bureau externe betrekkingen. Zo ben ik meer in de creatieve sector gerold. Ik raakte daarna onder andere betrokken bij de Opera Dagen en het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Een paar jaar geleden ging ik mij oriënteren op iets wat niet op freelance basis was - dat werd in die tijd wat ingewikkelder - en toen zag ik een oproep voor projectmanager voorbij komen voor 'een stichting' in Amsterdam, lekker vaag" -Marije lacht- "en ik was nieuwsgierig genoeg om naar de details te vragen. Kijk nu, inmiddels werk ik alweer iets meer dan 5 jaar voor Pictoright (in Amsterdam). Ik mis het werken in Rotterdam enorm, maar Pictoright is een erg leuke en fijne organisatie om voor te werken. De directeur hoor je ’s ochtends zingend op zijn fiets aankomen, dat zegt misschien al genoeg. De eerste jaren bij Pictoright heb ik meegewerkt aan de werving. Het bestand van Pictoright begon wat te vergrijzen en er werd gezocht naar meer inschrijvingen van jonge mensen. Ik ben de afgelopen jaren van de ene naar de andere opdracht gerold binnen Pictoright. Het Pictoright Fonds in zijn huidige vorm bestaat nu 3 jaar. Toen het duidelijk werd dat het fonds ingericht of eigenlijk opgezet moest worden, wist ik gelijk dat ik dat graag wilde doen. Ik heb dus meegewerkt aan hoe het fonds er nu staat. Al die ervaring vooraf, alle takken in mijn werkverleden hebben bijgedragen aan hoe ik mijn werk nu doe."

De Kunstambassade is gesteund door het Steunfonds, kun je daar iets meer over vertellen?
"Het Steunfonds is mogelijk gemaakt door een bijdrage van OCW en is een incidentele bijdrage om makers te ondersteunen. Als CBO hebben wij de infrastructuur om geldstromen te verdelen en zo kwam deze opdracht bij ons terecht. Het Steunfonds was bedoeld voor projecten die de productie van makers zou stimuleren, projecten met een verdien-potentieel.
Op basis van de gestelde criteria vond ik de Kunstambassade meteen erg goed passen. Dat is waar het steunfonds voor bedoeld is, dacht ik.

Kort gezegd: de Kunstambassade was het soort initiatief waar we toch wel een beetje op hoopten. Natuurlijk is er ook echt kritisch over gesproken, dat het niet gewoon een platform zou worden waar makers een portfolio op laten zien, de verkopen moeten ook echt gerealiseerd kunnen worden en de solidariteit was daarbij echt heel sympathiek en fijn. Een plek waar kunstenaars zich verenigen en het voor elkaar doen. Je bent een eenpitter, door een initiatief als dit ontstaat er toch meer een collectief, je doet je eigen ding, verkoopt je eigen werk, maar je bent er wel voor elkaar, je draagt elkaar voor, klanten komen voorbij, worden doorverwezen, iedereen krijgt een uitkering en als het geheel het goed doet, profiteert iedereen daarvan. Ik vind dat echt uniek in het beeldende kunst landschap."

Wat kan Pictoright nog meer betekenen voor makers?
"Je kunt je gratis aansluiten voor collectieve rechten, maar daarnaast ook aansluiten voor individuele rechten voor een klein bedrag per jaar. Met dit 'total care package' laat je zo veel mogelijk door ons regelen. Wij doen het volledig beheer van je auteursrecht, incasseren het volgrecht voor je en keren collectieve rechten aan je uit."

Voor degene die het nog niet weten, wat is volgrecht eigenlijk?
"Volgrecht, dat valt onder de individuele regeling maar is een aparte afdeling bij ons. Op de eerste verkoop van een kunstwerk is geen volgrecht van toepassing, dat is dan de eerste verkoop van maker naar eerste bezitter, maar wordt het in de jaren daarna doorverkocht via een professioneel kanaal, bijvoorbeeld een galerie of een veiling - en komt het boven de 3000 euro - dan is daar volgrecht op van toepassing. Als jij in het begin van je carrière voor bijvoorbeeld 100 euro een werk verkoopt en in de jaren daarna bekender wordt, dan wordt je werk meer waard. Komt de nieuwe verkoopprijs boven de 3000 euro dan heb jij recht op een stukje van die meerwaarde. Wij als Pictoright houden al die verkopen in de gaten. We inventariseren dat en keren die bedragen dan uit naar de kunstenaars die bij ons zijn aangesloten. Wij kijken naar de namen en de bijbehorende bedragen. Pictoright is wel specifiek voor Nederlandse makers. Daarnaast beheren wij ook wel de rechten van bijvoorbeeld Picasso, maar alleen binnen Nederland."

Wat zou jij de Kunstambassade nog mee willen geven?
"Ik hoop dat Kunstambassade succesvol gekopieerd kan worden naar andere plekken in Nederland, omdat ik het zie als een aanvulling op de bestaande wegen, zeker voor de eenpitter-beroepen. Middels de Kunstambassade ontstaat er een collectief, als je erbij hoort en het samen doet, ondersteunt dat de stevigheid van de infrastructuur, met grotere groepen makers die verbondenheid voelen."
fotograaf: Laila Schoots
fotograaf: Laila Schoots
Beeldmakers opgelet: Pictoright heeft nu ook het Steunfonds voor individuele makers. Lees er meer over via deze link.